Archiwum autora: insektpol

chrząszcz czarny w drewnie

Tycz cieśla

Tycz Cieśla to Chrząszcz z rodziny kózkowatych. Jest on najbardziej znanym gatunkiem tyczy żyjącym w Polsce.

Morfologia tycza cieśli

Tycz cieśla osiąga od 10 do 24 milimetrów długości. Tym co wyróżnia tycza cieśle na tle innych owadów jest duża długość czułek. Czułki samca tycza cieśli mogą być nawet pięciokrotnie dłuższe od jego ciała, a samicy tycza cieśli dwukrotnie dłuższe od jej ciała. Tycz cieśla to rekordzista w jeśli chodzi o stosunku długości czułków do długości ciała. Przyczyny dla których tycz cieśla ma tak długie czułki do dziś są dla nas zagadką. Możemy jedynie spekulować, że długie czułki zwiększają szanse samców na kopulację. Samiec tycza cieśli jest krótszy, a jednocześnie szerszy od samicy. Odwłok samicy tycza cieśli zakończony jest pokładełkiem. Tycz cieśla jest szary. Na jego przedpleczu znajdują się cztery żółtawe plamy. Całe ciało tycza cieśli pokryte jest jaśniejszymi i ciemniejszymi łatkami, a pokrywy ukośnymi wzorami.

Występowanie tycza cieśli

Tycz cieśla występuje w iglastych lasach Europy, Kaukazu, Syberii, Chin, Korei i Azji mniejszej. Owad ten jest powszechny na terenie całej Polski. Osobniki dorosłe tycza cieśli obserwować można od marca do lipca, ale najliczniej występują one w kwietniu. Tycz cieśla najliczniej występuje w monokulturach sosnowych i innych lasach w których występuje dużo sosen. Szczególnie powszechnie tycz cieśla występuje w miejscach, w których las został osłabiony przez zanieczyszczenia przemysłowe, wiatrołomy lub pożary. Tycz cieśla sprawnie biega i lata. Aktywny jest przez całą dobę. Najliczniej tycz cieśla pojawia się na leśnych zrębach, gdzie przebywa na nasłonecznionych fragmentach drewna.

Dźwięki wydawane przez tycza cieśle

Tycz cieśla potrafi wydawać dźwięki poprzez pocieranie tylnej krawędzi przedplecza o tarczkę. Taką umiejętność nazywamy strydulacją. W ten sposób tycz cieśla odstrasza drapieżniki. Właśnie od tych przypominających piłowanie drewna dźwięków wzięła się nazwa tycza cieśli.

Rozwój tycza cieśli

Kopulacja tycza cieśli poprzedzona jest przez gonitwę samca za samiczką. Jeśli samców jest kilku dochodzi między nimi do walk o samiczkę. Po zakończeniu kopulacji samice składają jaja w spękaniach kory martwego świerku lub rzadziej innych drzew iglastych. Larwy tycza cieśli przypominają wyglądem larwy innych przedstawicieli rodziny kózkowatych. Ich rozwój trwa od roku do dwóch lat. Pod koniec rozwoju osiągają one 40 milimetrów długości. Larwy tycza cieśli odżywiają się drewnem. Żerują w powierzchniowej warstwie drewna położonej tuż pod korą. Pod koniec lipca lub w sierpniu w położonej w korze lub płytkiej warstwie drewna kolebce poczwarkowej następuje przepoczwarzenie larw tycza cieśli. Dorosłe tycze cieśle wychodzą na zewnątrz wiosną. Jedynie podczas wyjątkowo ciepłych jesieni pojawiają się już we wrześniu. Osobniki dorosłe tycza cieśli żyją około miesiąca.

Pozostałe gatunki tyczy występujące w Polsce

Tycz mniejszy

Najmniejszym gatunkiem tyczy występującym w Polsce jest tycz mniejszy (Acanthocinus griseus). Jak sama nazwa wskazuje jest on mniejszy od innych gatunków tyczy. Ma on do 14 milimetrów długości. W przeciwieństwie do tycza cieśli nie posiada on żółtawych punkcików na przedpleczu i prowadzi nocny tryb życia. Na terenie Polski jest rzadki. Występuje głównie w górach. Żeruje głównie na świerku i sośnie.

Tycz jodłowy

Tycz jodłowy rozmiarami przypomina tycza mniejszego, ale od pozostałych gatunków tyczy różni się ubarwieniem i wzorami na pokrywach. Występuje głównie w starych lasach iglastych z dużą ilością jodeł. Tycz jodłowy występuje w południowej części polski.

usuwanie owadów w drewnie

owady w drewnie

Usuwanie owadów w drewnie

Potocznie określamy je jako korniki albo drewnojady. Mowa o ksylofagach, czyli gatunkach owadów żerujących w drewnie. Niestety, czasami są w stanie doprowadzić drewnianą konstrukcję do ruiny, jednak nie musi tak być, bo istnieją skuteczne, sprawdzone metody pozwalające chronić się przed ich atakiem, a nawet zwalczyć je, kiedy już zdążą się pojawić.

Szkody wyrządzane przez „korniki”

Drewnojady atakują różne rodzaje drewna: suche lub wilgotne, w lesie i tartakach, budynkach, wykorzystywane jako kryjówki dla zwierząt. Ogromne szkody czynią korniki żerujące w obiektach sakralnych, meblach, skansenach, ogrodzeniach, słupach, drewnianych podłogach, ścianach, dachach – tak wymieniać można jeszcze długo. Jeśli inwazja robaków jest znacząca, wówczas mogą zniszczyć całą konstrukcję, co stanowi wielkie wagi stratę szczególnie wówczas, gdy korniki upodobają sobie obiekt zabytkowy. Na początku swojej działalności mogą być niewidoczne, dopiero dokładne oględziny pozwalają stwierdzić obecność otworów wylotowych w drewnie, z których wysypuje się tak zwana „mączka” – ewidentny dowód na to, że drewno zostało zaatakowane przez spuszczela pospolitego, kołatka domowego, miazgowca lub inny gatunek kornika.

Jakimi metodami odbywa się usuwanie szkodników z drewna?

Gdy profilaktyka nie dała rady zapobiec atakowi szkodników drewna, wówczas trzeba tak szybko, jak to możliwe, pozbyć się ich jedną z popularnych metod. Pierwszym sposobem jest metoda termiczna, czyli ogrzewanie obiektu do takiej temperatury, w której giną żarłoczne larwy szkodników. Drugą, bardzo skuteczną metodą jest fumigacja (gazowanie) – jest to metoda chemiczna, dzięki której możliwe jest wybicie korników przy pomocy gazu, pary lub dymu. Obiekty zaatakowane przez korniki umieszcza się wówczas w specjalnym „namiocie” i poddaje działaniu trującego gazu, który jednocześnie nie niszczy materiału. Obecnie fumigacja jest wykorzystywana bardzo powszechnie. Ponadto można zdecydować się na dezynsekcję mikrofalami – to już sposób opierający się na nowoczesnej, miejscowo działającej technologii, bardzo ekologiczny, który nie wymaga sięgania po chemikalia.

Usuwanie szkodników drewna bywa bardzo trudne i wymaga doświadczenia i umiejętności. Dlatego dobrze jest skonsultować wybór metody z profesjonalistami w tym zakresie i powierzyć zadanie wyszkolonej ekipie. Po przeprowadzeniu dezynsekcji należy zaś stosować środki profilaktyczne, aby szkodliwe ksylofagi trzymały się z daleka.

Dezynsekcja mikrofalowa

dezynsekcja mikrofalami

Dezynsekcja mikrofalami

Przez wiele lat poszukiwano skutecznych sposobów na ekologiczną eliminację szkodników drewna. Jednak dopiero w pierwszej dekadzie XXI stulecia udało się zastosować do tego celu mikrofale. Dzięki nowoczesnej technologii walka z insektami, bakteriami i grzybami nie wymaga użycia środków chemicznych, na dodatek może być przeprowadzona w różnego typu warunkach. Osoby poszukujące niezawodnego sposobu na zwalczenie szkodników drewna mogą zdecydować się na tę metodę, która jest alternatywą dla fumigacji, czyli gazowania oraz dezynsekcji termicznej.

Dlaczego dezynsekcja drewna ma tak duże znaczenie?

Drewno jest stosowanym od wieków materiałem budulcowym i dekoracyjnym. Służy do budowy całych domów lub ich elementów, a także mebli, skrzyń, beczek, ram. Niestety, ze względu na różne czynniki biologiczne jego trwałość jest mocno zagrożona. Wiele zależy od przezorności właściciela danego obiektu, który powinien zabezpieczyć wszystkie drewniane elementy oraz zareagować na objawy bytowania w nich szkodników (pojawienie się dziurek w konstrukcji, słyszalne sygnały działalności robaków). Do najczęściej atakujących drewniane konstrukcje gatunków należą spuszczel pospolity, miazgowiec brunatny czy kołatek domowy. Są one plagą szczególnie w obiektach zabytkowych, sakralnych, starych meblach, skansenach, ale mogą zadomowić się także w nowszych budynkach, słupach, ogrodzeniach, dachach. Jeśli plaga jest spora, są w stanie uczynić ze środka danego elementu proszek.

Na czym polega dezynsekcja mikrofalami?

Technologia mikrofalowa wykorzystuje drgania polarne cząsteczek wody w polu elektromagnetycznym. Dzięki niej dezynsekcji można poddać tylko jeden element danej konstrukcji, w którym zagnieździły się robaki, natomiast nie trzeba skupiać się na całym obiekcie, a to w praktyce oznacza oszczędność energii i pieniędzy (odwrotnie jest podczas przeprowadzania dezynsekcji gorącym powietrzem). Metoda ta jest całkowicie skuteczna i bezpieczna, spełnia też narzucone przepisami unijnymi normy. Jej przeprowadzaniem zajmują się wyspecjalizowane w dezynsekcji firmy. Daje gwarancję efektywności i pozbycia się szkodliwych robaków z cennych obiektów.

Mimo wszystko warto jednak pamiętać o profilaktyce wobec drewnojadów. Zalicza się do niej wybór odpowiedniego gatunku drewna (rzadziej atakowane jest drewno z drzew liściastych), zabezpieczenie go środkiem chemicznym lub w razie braku zabezpieczenia – przeprowadzanie regularnych, corocznych kontroli.

spuszczel pospolity

Zwalczanie Spuszczela Pospolitego

zwalczanie spuszczela

zwalczanie spuszczela pospolitego

Spuszczel pospolity – zwalczanie

Spuszczel pospolity, inaczej spuszczel domowy (Hylotrupes bajulus) jest chrząszczem gryzącym głównie martwe i suche drewno sosen, świerków, jodeł i modrzewi, ale może bytować także w innych gatunkach drzew. Czy ten niewielki, niepozorny robak jest w stanie wyrządzić znaczące szkody? Tak, co więcej uważa się go za największego szkodnika europejskich budowli. Jego larwy mogą żyć nawet do 7 lat, zanim osiągną postać dojrzałą. Spuszczel lubi szczególnie nasłonecznione konstrukcie drewniane, ogrodzenia, ale też meble z drewna. Niestety, potrafi szybko je zniszczyć i osłabić konstrukcję. Dlatego bardzo ważne jest zwalczanie spuszczela pospolitego.

Jak rozpoznać obecność spuszczela w drewnie?

Jeśli drewno jest silnie zaatakowane przez liczne osobniki, wówczas w jego konstrukcji można zauważyć kilkumilimetrowe otwory wylotowe, z których wysypuje się proszek, tzw. mączka drzewna. Ponadto działania spuszczeli można usłyszeć – ich żerowanie jest słyszalne szczególnie w gorące dni.

Jak przeprowadza się zwalczanie spuszczela pospolitego?

Szkodniki można zlikwidować przy pomocy gorącego powietrza lub nasączenia drewna substancjami toksycznymi. Gdy inwazja jest masowa, wówczas stosuje się zwalczanie przy pomocy gazów – musi jednak robić to wyspecjalizowana ekipa, gdyż używanie gazów wiąże się z ryzykiem zatrucia.

Jednak zamiast zastanawiać się, jak wytępić szkodliwe robaki, lepiej jest pomyśleć wcześniej jak nie dopuścić do zaatakowania przez nie drewna. W ramach profilaktyki lepiej jest wybierać do budowy drewno drzew liściastych, w innym przypadku trzeba nasączyć drewno substancją toksyczną dla szkodników, bo samo pokrycie desek warstwą ochronną to za mało. Budynek, który nie został zabezpieczony, co roku musi być poddawany kontroli. Każdy dach powinien być uszczelniony, a okna na strychu zaopatrzone w specjalne siatki ochronne. Warto wiedzieć, że spuszczel domowy może być przywleczony wraz z meblami o niepewnym pochodzeniu, dlatego należy unikać ich kupowania.

Miazgowiec brunatny

Miazgowiec zdjęcia jak wygląda

Miazgowiec brunatny (Lyctus brunneus)

Owad ten pierwotnie w ogóle nie występował na terenie Europy. Trafił do niej w połowie XIX wieku razem z importowanym drewnem. Pierwotnie występował wyłącznie na terenach tropikalnych. Żeruje głównie w meblach. Długość cyklu rozwojowego miazgowca brunatnego uzależniona jest od zawartości białka i skrobi w drewnie. Cykl ten trwa od kilku miesięcy do kilku lat. Drewno w którym żerował miazgowiec pakietowiec rozpoznać można po niewielkich otworach wylotowych (1 x 1,5 milimetrów). Miazgowce są uważana, za poważne szkodniki techniczne drewna. Zwalczaniem tego typu owadów zajmują się profesjonalne firmy usuwające Miazgowce z drewna.

Trzpiennik sosnowiec

owady w drewnie zdjęcia

Trzpiennik sosnowiec (Sirex noctilio Fabr.)

Trzpiennik sosnowiec jest powszechny w całej Polsce. Poza Polską występuje również w innych państwach Europy, w Mongolii, na Syberii, w Australii w Ameryce Północnej i w Nowej Zelandii. Żeruje głównie w drewnie sosen. Rzadko rozwija się w drewnie innych drzew iglastych. Sporadycznie żeruje też w drzewach liściastych.

Samice trzpiennika sosnowca osiągają od 17 do 32 mm długości, a samce od 10 do 30 mm długości. Głowa trzpiennika sosnowca jest błyszcząca i okrągła. Pokrywają ją długie, gęste włoski. Długie czułki trzpiennika sosnowca podzielone są na dwadzieścia członów.

Barwa uzależniona jest od płci. Samice są czarne z fioletowym lub niebieskawym połyskiem. Ubarwienie samców nie jest jednolite. Tułów i głowa są czarne z niebieskawym połyskiem. Odwłok w przeważającej części czerwonawy. Pierwszy i drugi segment odwłoka oraz ósmy tergit odwłoka czarny i połyskujący. Skrzydła samicy trzpiennika są większe od skrzydeł samców. Ciało samców jest smuklejsze od ciał samic.

Jaja białe, owalne i długie na 1mm. Larwy cylindryczne długie na 20 mm. Odwłok larw zakończony kolcem.

Rójka trzpiennika sosnowca rozpoczyna się w lipcu, a kończy w sierpniu. Odbywa się za dnia. Minimalna temperatura przy której odbywa się rójka trzpiennika sosnowca to 12 stopni Celsjusza. Kopulacja odbywa się na materiale lęgowym. Po kopulacji samice składają jaja w kanalikach, które wywiercają pokładełkiem. Tworzenie kanalika trwa około 15 minut. Kanaliki te mają około 10 mm długości. W pojedyńczym kanaliku samica umieszcza od 4 do 8 jaj. Oprócz jaj do kanalików wprowadzana jest również śluzowata, toksyczna dla drzew substancja oraz zarodniki symbiotycznych grzybów Amylosterum areolatum i A. chailletii . Grzyby te uwalniane są z mykandiów. Mykandia to niewielkie zbiorniki znajdujące się u podstaw pokadełka. Grzyby wprowadzone do kanalików przez trzpiennika sosnowca powodują rozkład drewna znajdującego się na granicy chodników larwalnych. Nadtrawione przez grzyby drewno staje się pokarmem larw. Larwy wylęgają się z jaj po od 10- 20 dniach. Drążą one w drewnie długie, nieregularne chodniki, które wypełniają mączką z ekskrementów i trocinek. Chodniki drążone przez larwy mają do 40 cm długości. Ich szerokość rośnie wraz ze wzrostem larw Larwy dwukrotnie zimują w trakcie rozwoju. Wraz z rozwojem larw trzpiennika sosnowca rośnie ich odporność na obniżenie się wilgotności drewna. Przepoczwarzenie odbywa się w maju płytko pod powierzchnią drewna. Poczwarki trzpiennika sosnowca są białe lub żółtawe. W przeciwieństwie do wielu innych gatunków owadów nie tworzą kokonów. Dorosłe samce pojawiają się wcześniej od samic. Trzpiennik sosnowiec to groźny szkodnik techniczny drewna. Szczególnie niebezpieczny jest w państwach do których został zawleczony. W lasach zwalczany jest przy pomocy neonikotynidów i pyretroidów.

Trzpiennik sosnowiec do domów trafia najczęściej z drewnem pod postacią larw lub poczwarek. Z tego powodu najczęściej pojawia się w domach w których do konstrukcji używano świeżego drewna. Nie zasiedla domów samodzielnie. W domach atakuje między innymi meble, belki i boazerie, deski, półki i podłogi. Obecność trzpiennika sosnowca w domu rozpoznać można dzięki głębokiemu, buczącemu dźwiękowi wydawanemu przez postacie dorosłe. Postacie dorosłe w domu mogą pojawić się o dowolnej porze roku. Dzięki wyjątkowo silnym żuwaczkom mogą wydostać się z drewnianych przedmiotów pokrytych linoleum, tapetami lub innymi okryciami. Potrafią przegryźć warstwę ołowiu grubą na 4 mm. Postacie dorosłe oprócz drewna mogą żerować też w dywanach, wykładzinach i książkach powodując ich zniszczenie. Trzpiennik sosnowiec często pojawia się też w zakładach przetwórstwa spożywczego i magazynach do których przedostaje się w drewnianych paletach. Obecności trzpiennika sosnowca w domu można uniknąć wybierając do budowy drewno odpowiednio wysokiej jakości.